O rolach, które narzucamy dzieciom

Jeżeli znamy dziecko to z większą łatwością możemy powiedzieć jakie ono jest, lepiej przewidzieć jego zachowanie. Co w tym dobrego, a co złego?   

Mówi się, że jest to oszczędność poznawcza - człowiek tworzy pewne schematy, które pozwalają na radzenie sobie z wielością bodźców płynących ze środowiska, uporządkowaniu rzeczywistości. Dzięki schematom nasze mózgi nie muszą tak dokładnie "obrabiać" każdej nowo napływającej informacji, co pozwala oszczędzać na myśleniu ;) Jednak ta prawidłowość nie zawsze działa na korzyść naszą i innych ludzi.

Znamy nasze dzieci, traktujemy je w określony sposób. Ola jest uporządkowana, a Maks to bałaganiarz, Zosia jest śpiochem, a Lila naszą księżniczką. Jak łatwo przychodzi nam ta wyliczanka! Problem w tym, że jeżeli uważamy, że nasze dzieci jakieś są, to właśnie w taki sposób je traktujemy. Dziecko albo będzie czuło się niezrozumiane i postępowało na opak albo podporządkowywało się "woli" rodzica. W każdym bądź razie dziecku będzie działa się krzywda. Piszę o tym, ponieważ niedawno byłam świadkiem nieprzyjemnej sytuacji...

Jest już po zmroku. Siedzimy sobie na polu namiotowym nad jeziorem, z tyłu ludzie, z przodu ludzie, a z boku? Też ludzie. Jak wiele ludzi do obserwacji! Naszymi sąsiadami była rodzina: rodzice, syn (ok. 7 lat), córka (5 lat), córka (3 lata). Mama z córkami idzie na spacer, nagle młodsza przewraca się i zaczyna płakać. Matka krzyczy na starszą:
- Nie popychaj jej!
- Ja jej nie popchnęłam...  - odpowiada dziewczynka.
Na to rodzicielka ze słowami:
- Zawsze ją popychasz!
Córka spuściła głowę i nic nie odpowiedziała. Poszły dalej, a mała płakała i płakała aż matka musiała się nią zająć.

Wiecie co? Przyglądałam się tej sytuacji i widziałam, że siostry wcale się nie przepychały. Młodsza po prosu się o coś potknęła. W końcu było prawie ciemno. W tym zdarzeniu matka dosadnie nadała role swoim dzieciom. Starsza córka była tą "złą", "inicjatorką konfliktów", "oprawcą" (nazwijcie jak chcecie). Młodsza z kolei to "ofiara". Czy tak dzieje się w tej rodzinie częściej? W końcu matka użyła zwrotu "zawsze"... To oznaczałoby, że te role są już utrwalone, bądź mogą stać się takie w przyszłości. Nie wspominając już nic o rywalizacji między rodzeństwem...

Role nie są nadawane tylko dzieciom. Gdy nasz mózg tworzy wcześniej wspomniane schematy, to nie dzieli ich na ludzi-dzieci i ludzi-dorosłych. Pomyślcie o którymkolwiek ze swoich znajomych. Na pewno będziecie mogli wymienić 1-3 tytuły jakimi moglibyście ich "ochrzcić". Wśród moich przyjaciół uchodzę za osobę spokojną. Jeżeli zdarzy mi się zrobić coś bardziej szalonego (oczywiście ich zdaniem) to mówią coś w stylu: Oooo Sylwia, nie spodziewałem się tego po tobie... Jest to dosyć nieprzyjemne uczucie. Czy dobrze się zachowałam? Czy nie powinnam tego robić? Co on w ogóle sobie o mnie myśli?! To tylko jeden mój przykładowy "tytuł", spotykam się również z innymi.

Pomyślcie też jaki "tytuł" nadaliście swoim dzieciom i innym członkom rodziny. W czym może im on przeszkadzać? Czy w czymś pomaga? Może sami gracie jakąś rolę?

Och, skomplikowani jesteśmy! Role rodzinne to coś, w co wpadamy automatycznie. Nie myślimy o tym, ale robimy to co rola nam wyznacza. Dopiero jak staniemy obok, możemy zobaczyć, że nie są one wygodne, ograniczają. I dopiero wtedy możemy coś zmienić.